Adjoguin taal project

Adjoguin: koebellen van mannen in gevaar

Introductie
de koebellen
De heterogene bevolking van Aklakou, een dorp in het zuid-oosten van Togo, omvat onder meer de Gen en Kofa-Fon mensen.  De Gen stichtten het dorp eind 17e eeuw, nadat ze waren ontsnapt uit de door oorlog verscheurde Greater Accra Planes, het tegenwoordige Ghana. De leider Kankoe-Aho noemde hun nieuwe woonplek Kakla ya kou, wat in de Gen taal betekend: ‘het zwaard is terug in zijn holster’. Het onderstreept de rust van het toevluchtsoord. Na verloop van tijd werd het afgekort tot Aklakou.   Kankoe-Aho opende het dorp voor alle vluchtelingen van de slavernij.

De eerste vluchtelingen waren de Kota-Fon, die begin 18e eeuw arriveerden. Zij kondigden hun komst aan door het spelen van de beschermingsinstrumenten. Toen Kankoe-Aho de muziek hoorde zei hij tegen zijn volgers:
Kɛntɔ́ mu ʋá  ná me gbɔ́ kú dó gankúkú o, mi dà sì wo, né ʋá!” wat betekend  ‘de vijand komt niet naar je toe met muziek’, breng ze naar me toe, ze zijn welkom!’. 

Dus, de  Kota-Fon werden verwelkomd in Aklakou en ze speelden hun muziek nog uren lang door. Vanaf dat moment, is deze specifieke Adjoguin genoemd, koebellen van mannen in gevaar’. Elke jaar wordt Adjoguin gespeeld tijdens het Yeke-Yeke festival in September om de langdurige relatie tussen de Gen en de Kota-Fon van Aklakou te herdenken en te vernieuwen.

Belang
Jongere generaties van de Kota-Fon in Aklakou willen graag deel nemen aan de Adjoguin muziek en ze hebben geleerd hoe ze de koebellen moeten bespelen. Echter, de Adjoguin liederen zijn moeilijker omdat ze worden gezongen in de oorspronkelijke taal van de Kota-Fon. In de dagelijkse communicatie, de Kota-Fon spreken nog steeds hun taal, hoewel deze wel wat is veranderd als gevolg van taal contact met de Gen taal. De meeste jongeren zijn meer vloeiend in de Gen taal, maar de oudste generatie kent nog steeds de oorspronkelijke taal. Echter, er zijn nog slechts een paar ouderen die de precieze woorden van de liederen en hun betekenis kennen, alsmede en de verschillende functies van de koebellen.
Drie generaties Kota-Fon met een certificaat van 40 geleden
gewonnen tijdens een culturele manifestatie in Togo
Dit project beoogt de breuk in de overdracht van culturele kennis veroorzaakt door taal verlies te herstellen. In Aklakou willen we de liederen, met name de woorden, hun betekenis en hun functies, en het verband met de context waarin ze worden gebruikt documenteren om de intergenerationele overdracht van culturele kennis die zo belangrijk is voor de Kota-Fon groep in het bijzonder en de Aklakou gemeenschap in het algemeen te ondersteunen.



Project team
Het project team
Het project wordt uitgevoerd door de stichting in samenwerking met de Kota-Fon gemeenschap van het Badomey gebied in Aklakou, en linguisten Margot van den Berg (Radboud Universiteit Nijmegen); Elvis Yevudey (Aston Universiteit Birmingham), Kamal Tagba (Universiteit van Lomé) en Ekoue-Bla Folly Ambroise (directeur middelbare school la Lumière in Aklakou).


Project plan
De eerste interviews en opnames vonden plaats in augustus 2013 (zie archief). We zijn momenteel op zoek naar middelen om de transcripties en de analyse van de interviews en de opnames te financieren, zodat we het volgende kunnen doen kunnen:
1. uitvoeren van follow-up interviews op Adjoguin met de oudsten
2. verder organiseren community-based workshops voor kennisoverdracht
3. het ontwikkelen van materialen en activiteiten voor kennisoverdracht met de gemeenschap (bijvoorbeeld een instructie boek, deelname aan voorstellingen en museum tentoonstellingen enz.)

Steun
Als je dit project wil ondersteunen stuur ons dan een mail via togotd@yahoo.fr

Geen opmerkingen: